نوجوانی:

دوره نوجوانی بین کودکی و بزرگسالی را دوره ی نوجوانی می نامند. نوجوان در این دوره دارای تغییرات روانی و جسمی می شود و با دوره قبل متفاوت است. به چیزهایی فکر می کند که در گذشته به آن‌ها فکر نمی کرده است. او به دنبال نوعی الگوی رفتاری است که بتواند خود را با آن عجین کند و از نظر پوشش ظاهری و طرز فکر، از او تبعیت کند. این همان ارتباط اجتماعی نوجوان است.

عده ای از روانشناسان معتقدند که بلوغ و دوره نوجوانی در محیط‌های مختلف متفاوت است. آن‌ها معتقدند، آب و هوا، فرهنگ، خانواده و حالات روحی در سن نوجوان تأثیر گذار است.

عده ی دیگری از روانشناسان معتقدند که دوره ی نوجوانی و بلوغ، بستگی به رشد عقلی دارد. این دسته، این دوره را همراه با ادراک مفاهیم، طرز زندگی، آداب و رسوم و عجین شدن فرد با این شرایط دانسته اند.

در ایران، معمولاً آغاز نوجوانی در پسران را از 12-19 سالگی، و در دختران را از 9-18 سالگیمی‌دانند.

هاروکس روان شناس معروف در کتاب نوجوانی، ویژگی‌هایی برای دوره ی نوجوانی بر می شمارد:

1-از نظر بدنی در حال دگرگونی و تحول؛ از لحاظ عاطفی نابالغ؛ از لحاظ تجربه محدود و از دیدگاه فرهنگ تابع محیط هستند.

2-همه چیز می خواهد؛ اما نمی داند چه چیز باید بخواهد.

3-فکر می کند همه چیز می‌داند؛ اما چیزی نمی داند.

4-تصور می‌کند همه چیز دارد؛ولی در واقع چیزی ندارد.

5-نه از مزایای کودکی بهره می برد؛ نه از امتیازات بزرگسالی.

6-در رؤیا و تخیل زندگی می‌کند؛ اما با واقعیت روبه رواست.

7-مستی است هوشیار و خوابیده ای است بیدار.

روان شناس دیگری به نام هویگهرست در کتاب رشد و پرورش رفتار نوجوانی، رفتار این دوره ی سنی را چنین بر می شمارد:

1-نیل به آزادی و رهایی از سلطه ی پدر و مادر.

2-گرایش به ارتباط با نوجوان دیگر.

3-علاقه به انتخاب شغل و آمادگی برای قبول مسئولیت.

4-کوشش در راه تأمین مالی و استقلال اقتصادی.

5-گرایش به انتخاب همسر و تشکیل خانواده.

6-آمادگی برای پی بردن به ارزش‌های اخلاقی و معنوی.

7-آگاهی از محدودیت‌ها و توانایی‌های خود.

8-قابلیت پیشرفت در مفاهیم دینی.

9-نیاز به راهنمایی و پیشرفت به سوی کمال.

 

 

 

 

 

2-22- بلوغ جنسی و نشانه‌های آن:

دکتر محمد پارسا جدول زیر را برای تفکیک جنسیت و بلوغ در نظر می گیرد:

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

سن	درصد بلوغ جنسی
	پسران	دختران
8	0	0
9	0	1
10	0	2
11	2	10
12	5	38
13	14	72
14	48	82
15	78	94
16	93	97
17	98	99
18	100	100

با نگاه اجمالی به جدول فوق می بینیم که درصد بالایی از کودکان بالآخص پسران در سن بالای 14 به نوجوانی و بلوغ می رسند که همین طیف سنی پسران، در این تحقیق مورد آزمون و سنجش قرار گرفته اند.

2-23- برخی وظایف والدین:

در این دوره ی سنی، گاهی ناهنجاری‌هایی می بینیم که قبلاً نمی دیدیم. تنها عاملی که نیاز است، والدین در چنین مواقعی رعایت کنند، شکیبایی و کنترل غیر مستقیم است. اگر کنترل به صورت مستقیم صورت گیرد باعث می شود که نوجوان در مقابل پدر و مادر خود بایستد و حتی دست به پرخاشگری هم بزند.

باید والدین به عنوان دوست، در کنار فرزندان خود قرار گیرند. اگر فاصله ای بین والدین و نوجوانان ایجاد شود و نتوانند خارج از خانواده؛یعنی در جامعه، الگوی مناسبی بیابند، مجبور می شوند به اشخاص نادرست پناه ببرند و ناخواسته زمینه انحراف در آن‌ها ایجاد شود؛ پس چه بهتر، پدران و مادران نزدیکترین افراد به فرزندان باشند.

نوجوانان در این سن نسبت به جنس مخالف علاقه نشان می دهند و به جهت حیاء دوست ندارند در خانواده، کسی باخبر شود و نیز به گروه همتایان خود نیز علاقه مند هستند.

یکی از مراکزی که پس از خانواده، در رشد شخصیتی و رفتاری نوجوانان بسیار تأثیر گذار است، مدرسه می باشد.نوجوانی که در خانواده سرخورده است اگر در مدرسه نیز سرخورده شود و مأمن و الگوی رفتاری در آنجا برای خود نیابد به جامعه روی می آورد. چه بسا افرادی در جامعه یافت شوند که زمینه بزهکاری و انحراف او را فراهم نمایند. زمانی که فرزند شما از خانواده و مدرسه قطع امید کند به هر دست بی اعتمادی پاسخ می دهد.

ما باید تلاش کنیم استقلال را در فرزندان خود ترویج دهیم و آنها را ترسو پرورش ندهیم. به آنها بیاموزیم زیباترین، مهربان ترین و محبوب ترین چیزی که وجود دارد خداوند متعال است نه اینکه ترسناک ترین موجودی که وجود دارد خداوند است.

دوره نوجوانی دوره هیجان وعاطفه است. دوره ای که اگر محبتی به نوجوانی ورزیدی، از تو برای خود، یک بت می سازد، و حتی ممکن است با مشاهده رفتاری خلاف آنچه شنیده یا دیدهف خیلی زود این بت را بشکند. او جویای یک الگو برای عمل است.

ما باید محیط مساعدی برای فرزندانمان فراهم کنیم تا زمینه رشد و پرورش او فراهم گردد. او را محدود نکنیم و ضمن مشورت با یک مشاور متخصص، شناخت و بینش کافی را نسبت به مقوله ی نوجوان به دست آوریم. آزادی؛ دو بال پرواز برای نوجوان محسوب می شود، باید زمینه ی آن را فراهم کنند.(اکبری، 1381)